Okuyucularımızın problemlerini gündeme getirerek sesi olmaya devam ediyoruz

Okuyucularımızdan gelen sıkıntıları gündeme getirmeye devam ediyorum. Bugünkü yazımda okuyucularımızdan gelen elektronik postalarda yer alan işçi sıkıntılarını ve tahlil tekliflerimizi açıklamaya çalışacağım.

Bir okuyucumuz; “Yıllarca vekaleten üst seviye yönetici olarak çalıştırılıp bile isteyerek asaleten ataması yapılmayan (bu müddet benim için 5 yıl) ben ve benim gibiler vazifenin gerektirdiği tüm maddi manevi sorumluluğu üstlendiğimiz halde gerek vazifeden ayrıldıktan sonra gerekse emeklilikte büyük maddi hak kayıpları yaşıyoruz. Anayasa ve kanun önünde eşitlik unsuru gereği bu mevzuda yardımlarınızı talep ediyoruz.

Vekaleten görevlendirme maalesef demoklesin kılıcı üzere kullanılmaktadır. Yasalar gereği de aşikâr süreyi aşan görevlendirmeler yasaktır aslında.

Asil olma için bütün kaideleri taşıyan ve bu vazifeleri vekaleten yürüten kamu vazifelileri kayıplarının giderilmesi için teklif görüş ve desteklerinizi beklediğimizi arz eder, uygun çalışmalar dilerim.”

657 sayılı Kanunun vekaleti düzenleyen hususunda vekaletin süreksiz olduğu görülecektir. Lakin uygulamada yıllarca vekaleten idari vazifeleri yürütenleri görüyoruz. Maalesef bu bireyler seslerini de çıkaramıyorlar. Çünkü seslerini biraz duyuracak olsalar çabucak istersen misyondan ayrılabilirsin uyarısı ile karşılaşıyorlar.

Okuyucumuzun bahsettiği halde çok sayıda yönetici yıllarca vekaleten vazife yürütmektedir. Bu durumun yasal olsa da yanlışsız olmadığını tabir etmek isterim. Kanunda vekaletin süreksiz olduğu düşünülerek müddet hududu konulmamıştır. Lakin uygulamada yıllarca vekaleten vazife yapan idarecilere rastlayabilirsiniz. Bunlardan vazifeden ayrılınca da emeklilik açısından hiçbir haktan yararlanamamaktadırlar. Şayet bu şahıslar başarısızsa niye yıllarca vekaleten misyonda tutuluyor yok başarılıysalar niye asaleten atanmıyorlar? Sonuç olarak bu mevzuda yasal bir düzenleme getirilmesinde yarar olduğunu düşünüyorum.

Daha evvelki yazılarımda kamuda vazife yapan mühendislerinin durumunu sıklıkla gündeme getirdim. Bu bahiste sendikalarda azda olsa gündem oluşturuyorlar. Bu kapsamda Platform tarafından gönderilen e-mail’de kamu mühendislerinin problemleri özetle başlıklar halinde şu halde sıralanmıştır:

Cumhuriyetimizin 100. yılına yakışır bir biçimde, övünülecek projelerin katlanarak devam etmesi ve çalışma barışının sağlanabilmesi için Kamu Mühendisleri aşağıda yer alan konularda iyileştirmeler talep ediyorlar.

1-Mühendislik Meslek Kanunu hızlı olarak çıkarılmalıdır.

2-“Teknik iyileştirme’’ ismi altında başka mesleklere verilen teşvik ödemesi üzere bir

iyileştirmenin kamuda çalışan tüm mühendisler için de düzenlenmelidir.

3-Kamuda çalışan tüm mühendislere aldıkları büyük sorumluluğun karşılığı olarak “Risk ve Sorumluluk Tazminatı’’ ismi altında yeni bir ödeme kalemi oluşturulmalıdır.

4-Ek ödemeler (hakim, savcı ve doktorluk üzere meslekler göz önünde bulundurularak) kamuda çalışan tüm mühendisler için arttırılmalıdır.

5-Aylık ödemeler, yan ödeme oranı, taban aylık katsayısı, kontrat fiyatları, ek gösterge oranları ve özel hizmet tazminat oranları kamuda çalışan tüm mühendisler için arttırılmalıdır.

6-Tüm bu gelirler emekliliğe de yansıtılmalı ve 2008 öncesi ve sonrası vazifeye başlayan memur ayrımı kaldırılmalıdır.

7- Mühendislik Hizmetler Sınıfı (MHS) oluşturulması sağlanarak mühendis, mimar ve şehir plancılarının Teknik Hizmetler Sınıfından ayrılması sağlanmalıdır.

8- Mühendislik Fakülte sayıları düşürülmeli, kontenjanlar azaltılmalı ve üniversiteye giriş muvaffakiyet sıralaması yükseltilmelidir.

Büyükşehir Belediye Müfettişleri Derneği göndermiş oldukları bilgi notunda yaşadıkları idari ve mali problemlerin gündeme getirilmesini talep ediyorlar. Bu taleplere özet olarak aşağıda yer vermeye çalışacağız. Problemlerin kaynağında ise kapsamlı bir kamu işçi ıslahatına olan muhtaçlık yapmaktadır.

KPSS ile Müfettişlik mesleğine adım atan Büyükşehir Belediyeleri ve bunlara bağlı genel müdürlük Müfettişlerinin karşı karşıya olduğu sıkıntılardan en değerlisi, son 20 yıldır devam eden ve tahlil teklifleri farklı münasebetler ileri sürülerek reddedilen; lakin, günümüz koşullarında tahlili artık kaçınılmaz hale gelen negatif fiyat dengesizliğidir.

“Eşit işe eşit ücret” kuralı, günümüz kamu idaresi alanında, Büyükşehir Belediyeleri ve bunlara bağlı genel müdürlük Müfettişleri için uygulanmamaktadır. Gerçekten, birebir yetki ve vazife sorumluluğu kapsamında, mahalli yönetimlerin ve bilhassa büyükşehirlerin muhatap olduğu geniş mevzuat yelpazesi ile kullandıkları bütçe imkanları ışığında, idari yapımızdaki meslek meslek statüsünde vazife yapan Büyükşehir Belediyeleri ve bunlara bağlı Genel Müdürlük Müfettişleri ile merkez teşkilatı bünyesinde yer alan, Bakanlık, Genel Müdürlük Müfettişleri ortasında özlük hakları bakımından büyük farklar bulunmaktadır.

Bu Müfettişlerinin fiyat konusunda maruz kaldığı adaletsizliğin sebeplerinin başında, kontrol faaliyetini misyon alanından çok taşıdığı nitelik ile birlikte kıymetlendirmek yerine ülke düzeyi-bölge seviyesi ayrımı ile sınıflandırarak izah etmeye çalışmak gelmektedir. Bu kategorik yaklaşım idare biliminin temel ögeleri ortasında yer alan kontrol işlevinin fonksiyonunu kaybetme riski ile karşı karşıya bırakmaktadır.

Bununla birlikte, 2011 yılında yürürlüğe giren 666 sayılı KHK ile “eşit işe eşit ücret” prensibinden hareketle, tıpkı unvanlarda bulunup tıpkı işi yapan kamu vazifelilerinin maaş dengesizliklerinin giderilmesine çalışılmış, merkezi yönetim ile Büyükşehir Belediyelerinde misyon yapan, memur, şef, müdür, mühendis, daire başkanı ve öbür unvanlarda vazife yapan tüm işçinin eşit fiyatı alması sağlanmıştır. Fakat ismi geçen KHK’nın eki olan (III) sayılı cetvelde, merkezi yönetime bağlı (Bakanlık, Bağımsız Genel Müdürlük) tüm kontrol elemanlarının eşit fiyat almaları sağlanmış iken, Büyükşehir Belediyesi ile bunlara bağlı Genel Müdürlük müfettişleri bu düzenleme dışında tutulmuştur.

Diğer yandan, Bakanlık ve Bağımsız Genel Müdürlüklerde misyonlu Müfettişler ile İç Denetçilerin maaşları birbiriyle tıpkı olmasına rağmen, Büyükşehir Belediye Başkanlıkları ile bunlara bağlı Genel Müdürlüklerde vazifeli Müfettişler bağlı oldukları kurum iç denetçilerinden de daha az fiyat almaktadırlar.

Özetle tabir etmek gerekirse 657 sayılı Kanun uyarınca fiyat ödenen Büyükşehir Belediyelerinde; 2025 Ocak ayı itibariyle; Büyükşehir Belediyesi Müfettişleri Büyükşehir Belediyesi İç Denetçisinden yaklaşık 8.000,00 TL, Bakanlık Müfettişlerinden ise yaklaşık 11.000,00 TL daha az fiyat almaktadırlar. Görüleceği üzere kamu çalışanlarına bir dokun bin ah işit. Sonuç olarak kapsamlı bir kamu işçi ıslahatı kural olmuştur.