UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan ve Anadolu’da kurulan birinci kent devleti olan Malatya’daki Arslantepe Höyüğü’nde o devirdeki devlet sisteminin şifreleri çözülüyor.
Malatya’nın Battalgazi ilçesinde, Fırat Irmağı’nın batı kıyısında kalan yaklaşık 7 bin yıllık Arslantepe Höyüğü’nde birinci hafriyat çalışması 1932’de Louis Delaporte başkanlığındaki Fransız takımla başladı.
Yaklaşık 29 yıl boyunca Fransız grubunun sürdürdüğü hafriyat çalışmalarını, 1961’de Roma La Sapienza Üniversitesi akademisyenleri devraldı.
Yaklaşık bir asırdır hafriyat çalışmaları süren Arslantepe Höyüğü’nün, Geç Kalkolitik periyottan Demir Çağı’na kadar birçok medeniyete mesken sahipliği yaptığı anlaşıldı.
Anadolu topraklarının varlıklı tarihi kültürünü yansıtan Arslantepe Höyüğü’nde “devlet sistemi”nin nasıl doğduğunu araştırmak için her yıl hafriyatlar yapılıyor.
Alanın kerpiç saray kısmında yürütülen hafriyatlarda, 2021’de 5 bin 625 yıllık tapınakta 250 mühür baskısı bulundu.
Sarayın öbür kısımlarında yapılan hafriyatlarda ise askeri sistemi anlatan 2 mızrak ile 3’ünün kabzası gümüş bezemeli 9 kılıç da silah kullanımının birinci örneklerini göstermesi bakımından devletleşme sisteminin en kıymetli örneğine ışık tutuyor.
Arslantepe Höyüğü, aslan heykelleri, devrilmiş bir kral heykeli, yağmur drenaj sınırı üzere altyapısı bulunan kerpiçten sarayı ve 3 bini aşkın mühürüyle “ilk kent devleti”nin yapılarını da ortaya koyuyor.
“Her yıl çok değerli şeyler çıkıyor”
Arslantepe Höyüğü Hafriyat Heyeti Lideri Prof. Dr. Francesca Balossi Restelli, AA muhabirine, öğrenciyken başladığı hafriyat çalışmalarına yaklaşık 30 yıldır devam ettiğini söyledi.
Kazı çalışmalarına başladığı birinci gün kral mezarı bulduklarını lisana getiren Restelli, “Her yıl küçük buluntular bize eski hayatı anlatıyor. Biz her şeyi kat kat yan yana koyuyoruz ve tarihi anlıyoruz. Her yıl Arslantepe Höyüğü’nde çok değerli şeyler çıkıyor. Buluntular bize Anadolu’nun tarih öncesi periyodunu anlatıyor.” dedi.
“Burada dünyanın en eski sarayını görebilirsiniz”
Restelli, Arslantepe Höyüğü’nde bugüne kadar birçok yapıtın bulunduğunu belirtti.
Eserlerin birçoğunun müzelerde sergilendiğini aktaran Restelli, şöyle devam etti:
“Arslantepe Höyüğü bize birinci devlet sistemi nasıl doğdu anlatıyor. Burada kazarken devletin daha evvelki katmanlarına da bakıyoruz. Burada hiyerarşi nasıl doğdu, toplumsal sistemleri nasıl değişti, Neolitik devirden Kalkolitik periyoda hiyerarşi nasıl başladı bunlara bakıyoruz. Şu ana kadar en değerli şey devlet sistemi. Arslantepe Höyüğü’nde dünyanın en eski sarayını görebilirsiniz. Bu saray içerisinde bütün buluntular devlet sistemi, bürokrasi, krallık ve gücü anlatıyor.”
“Her odada ne yapıldı, ne kullanıldı hepsini biliyoruz”
Restelli, şunları kaydetti:
“Saray duvarları 10 metre ancak şu an 2,5 metre kalmış durumda. Saray içerisinde binlerce buluntu var ve sergileniyor. Arkeologlar için çok kıymetli bir yer. Her odada ne yapıldı, ne kullanıldı hepsini biliyoruz. Sarayda makbuz kullanılmış. Memur ve emekçilere vazolarla yemekler verilmiş, bunlar bir çamur ile kapatılmış ve her emekçi için bir mühür basılmış. Tam bir makbuz haline gelmiş. Bu makbuzları sayıp hesaplama yapmışlar. Yıl bitince hesaplayıp ve çalışana kaç kez yemek verilmiş hepsini biliyorlar. Bu makbuzları bir arşiv içerisinde bulduk ve 3 binden fazla var. Bunlara bakınca da 250 farklı mühür bulduk. Anlaşılan sarayda 250’den fazla memur ve emekçi var.”
About The Author
More Stories
Malatya’da Park Halindeki TIR’a Çarpan Araçta Şoför Hayatını Kaybetti
Malatya’da Şantiyedeki Araçta Yangın Paniğe Neden Oldu
Yeni Malatyaspor’un 6 Puanı Silindi